Werkintensiteit, inclusief hoge werkdruk en tijdsdruk, is een belangrijke categorie van stressoren op het werk. Maar er komt nog veel meer bij kijken... Doctoraatsstudente Larissa Bolliger en professor Els Clays van UGent deden een onderzoek.
Het begrip 'stress op het werk'
25% van de werknemers in Europa ondervindt gedurende minstens het grootste deel van hun werktijd werkgerelateerde stress. Stress is echter een complex proces. Er komen heel wat aspecten bij kijken. Bijkomend zijn stresservaringen gebaseerd op zelfperceptie en daardoor zeer individueel en subjectief.
Bovendien meldde een even groot aantal werknemers negatieve gezondheidseffecten als gevolg van hun werk. Dergelijke gezondheidsproblemen omvatten:
- mentale gevolgen zoals depressie, burn-out,
- problemen in werk- of privérelaties,
- fysieke gevolgen zoals slaapstoornissen, spier- en skeletpijn of cardiovasculaire problemen.
Gevolgen voor de onderneming
Stress op het werk heeft echter niet alleen gevolgen voor de werknemers zelf, maar ook voor hun organisaties. De prestaties van werknemers kunnen namelijk negatief beïnvloed worden door stress op het werk, wat kan leiden tot fouten of slechte besluitvorming.
Andere gevolgen zijn:
- absenteïsme,
- frequent ziekteverzuim,
- slechte werktijden,
- groot personeelsverloop of
- zelfs agressieve communicatie of pesterijen.
De oorzaken van stress op het werk
Zoals te verwachten was de werkintensiteit het meest besproken onderwerp tijdens de onderzoeksgesprekken. Dat betekent dat te veel werk in te weinig tijd tot stress leidt.
De kwaliteit van de werktijd omvatte ook overwerken om taken op tijd af te krijgen. Volgens de deelnemers was dat de oorzaak van een onevenwicht tussen werk en privéleven.
Voor de deelnemers van het onderzoek was hun sociale omgeving ook zeer relevant, waarbij ze aangaven dat gebrek aan steun van collega's en inefficiënte communicatie met supervisors zeer stressvol waren.
Beslissingsvrijheid
Eén onderwerp bleek complex te zijn – beslissingsvrijheid. Aan de ene kant werd vrijheid, of de vrijheid om eigen beslissingen te nemen, nuttig geacht. Aan de andere kant werd het, afhankelijk van de persoon en de situatie, ook als zeer stressvol beschreven wanneer er geen grenzen aan het werk werden gesteld. Stress op het werk in verband met vooruitzichten waren onder meer niet-permanente arbeidscontracten en inkrimping door het niet vervangen van personeel dat het team verlaat.
Nieuwe bronnen
Naast de eerder wetenschappelijk ondervonden oorzaken van stress op het werk vonden ze aanwijzing voor twee nieuwe bronnen van stress:
- organisatorische stressfactoren:
vage teamstructuren, gebrek aan duidelijke definities van werkverantwoordelijkheden,...
- fysieke gezondheidstoestand van werknemers:
een slechte slaapkwaliteit die een nadelig effect had op hun werkprestaties,...
Acht tips van de onderzoekers
- Het begrip beslissingsvrijheid is complex. Stem de aanpak van de begeleiding van collega's af op hun individuele voorkeuren. Niet iedereen heeft evenveel sturing nodig!
- Transparante communicatie is de sleutel. Betrek uw collega's bij de besluitvorming en bij het stellen van werkprioriteiten en werkdoelen om stress op het werk te verminderen.
- Bewaak de psychosociale risico's waaraan uw collega's worden blootgesteld (vb. voortdurende tijdsdruk) en ondersteun het risicomanagement van de organisatie waarvoor u werkt.
- Denk aan de gezondheid van uw collega's als geheel – fysiek en psychosociaal welzijn zijn even relevant!
- Luister naar de werklimieten van je werknemers.
- Geef elkaar de nodige steun: af en toe ventileren met collega's en samen naar oplossingen zoeken voor de uitdagingen.
- Zorg ervoor dat medewerkers weten bij wie ze terecht kunnen. Bij een leidinggevende, de personeelsdienst, vertrouwenspersonen of preventieadviseur.
- Vergeet niet voor je eigen welzijn te zorgen door pauzes te nemen, taken te delegeren, enz.!
Wil je meer weten over dit onderzoek? Dat kan in het gepubliceerde wetenschappelijke artikel.
