Knelpuntberoepen (evolutie)

Knelpuntberoepen zijn die beroepen waarvan vacatures moeilijker ingevuld worden en die zich gewoonlijk kenmerken door langere looptijden en lagere vervullingspercentages (verhouding tussen aantal vervulde en afgehandelde vacatures) dan mediaan. Op basis van statistische wegingen wordt er jaarlijks een potentiële lijst opgesteld, die vervolgens besproken wordt door(sectorale) arbeidsmarktspecialisten. Het eindresultaat voor 2023 (gepubliceerd in de lijst met knelpuntberoepen 2024) is een lijst met 241 knelpuntberoepen. Dit zijn 7 knelpuntberoepen meer dan vorig jaar. Nieuw is bijvoorbeeld de hulpverlener-ambulancier en de orthopedisch technoloog. Hiermee blijft het aantal knelpuntberoepen stijgen (in 2017 waren er 161).Na de bepaling van de lijst knelpuntberoepen worden de beroepen waarvoor het moeilijkst een geschikte kandidaat gevonden wordt afgebakend via een strengere selectie op basis van statistische indicatoren. Deze beroepen zijn de hardnekkige/prioritaire knelpuntberoepen. Dit wil echter niet zeggen dat alle vacatures voor niet-knelpuntberoepen zonder problemen in te vullen zijn, zeker niet in een krappe arbeidsmarkt zoals we die nu kennen. 

In 2012 telde VDAB nog 205 knelpuntberoepen. Deze vermindering houdt verband met de nieuwe beroepen indeling die VDAB hanteert sinds januari 2013. Sindsdien maakt VDAB gebruik van de deCompetentfiches van de SERV en de daarin bepaalde “beroepenselectie, beroepenbenaming, beroepenomschrijving en beroepenstructuur.

In 2014 werd een nieuwe statistische methodiek ingevoerd. Na de bepaling van de lijst knelpuntberoepen worden de beroepen waarvoor het moeilijkst een geschikte kandidaat gevonden wordt afgebakend via een strengere selectie op basis van statistische indicatoren. Deze beroepen zijn de hardnekkige/prioritaire knelpuntberoepen. In de social profit betreft het de kinesitherapeuten en de verpleegkundigen.Dit wil echter niet zeggen dat alle vacatures voor niet-knelpuntberoepen zonder problemen in te vullen zijn, zeker niet in een krappe arbeidsmarkt zoals we die nu kennen.

De spanningsindicator meet de krapte op de arbeidsmarkt. Hij geeft de verhouding weer tussen het aantal werkzoekenden en het aantal beschikbare vacatures. Als deze verhouding groot is verloopt het invullen van de jobs vlotter. Met de vereisten van de vacatures en de eigenschappen van de werkzoekenden houdt de spanningsindicator geen rekening. Uit het getal alleen kunnen nauwelijks conclusies getrokken worden.  

Social profit

Voor de (exhaustieve) lijst van knelpuntberoepen gaan we na hoeveel vacatures er werden ontvangen in een jaar volgens sector, gebaseerd op de NACE-indeling van activiteitensector, versie 2003. Volgende sectoren kunnen worden onderscheiden : gezondheidszorg (851), maatschappelijke dienstverlening (853) en ontspanning, cultuur en sport (923, 925, 926 en 927). We weerhouden enkel de knelpuntberoepen met minstens 100 ontvangen vacatures en met een aandeel van meer dan 9% in de social profit.