Verbindend communiceren is een manier om te spreken en te luisteren zodat er een goede en duidelijke verstandhouding met de gesprekspartner ontstaat. Het is ook een manier om aan zelfzorg te doen.
Auteur: Jo Huylebroeck is één van de oprichters van DialoogPlus. Hij geeft cursussen in de zorgsector, gevangenissen en hulpdiensten over communicatie en omgaan met eigen onrust en stress. Maar hij verzorgt ook onze HRwijs-sessies over verbindende communicatie.
Wat verstaan we onder verbindende communicatie?
Verbindend communiceren is een manier om te spreken en te luisteren zodat er een goede en duidelijke verstandhouding met de gesprekspartner ontstaat. Het geeft je inzicht en het helpt je om conflicten te voorkomen of te ontmijnen en schept een positieve werksfeer. Het is ook een manier om aan zelfzorg te doen. Het vertrekt namelijk vanuit de intentie om iemand zowel rationeel als emotioneel te erkennen en te begrijpen.
Als twee mensen met elkaar omgaan, dan komen twee werkelijkheden samen. Werkelijkheden van kennis en feiten, maar ook emoties, doelen en persoonlijkheden. Die moet je als directielid, coördinator, leidinggevende of hulpverlener erkennen en begrijpen.
Verbindende communicatie in vier stappen
Verbindende communicatie verloopt in vier stappen op basis van vier bouwstenen, zijnde:
Stap 1. Waarneming vanuit concrete feiten en gegevens
De eerste stap is waarnemen: wat zijn de feiten en gegevens?
Stap 2. Emoties en beleving
De tweede stap is gewaarworden: hoe beleven we wat we waarnemen? Vergelijk het met kou hebben. Voor de ene is 19 graden Celsius nog warm, maar een ander heeft het dan al koud.
Stap 3. Behoeften en gedrag
De derde stap is peilen naar wat achter de beleving zit. Want de beleving duidt op iets dat voor een persoon belangrijk is. Als iemand wordt gerustgesteld, dan moet het gesprek anders verlopen dan bij een patiënt die vooral informatie wil.
Stap 4. Een concreet positieve en respectvolle taal
In de vierde stap ga je de gewenste verbinding maken. Je blijft zoeken wat je gesprekspartner nodig heeft of belangrijk vindt en gaat daarop in. Je kan ook benoemen wat je waarneemt. Bijvoorbeeld "Klopt het dat je je onrustig of verdrietig voelt?". Speel daarop in en blijf respectvol in contact met destructieve emoties (schuld, schaamte, agressie).
Het belang van zelfzorg
Verbindende communicatie is ook belangrijk voor zelfzorg. In heel wat sociale ondernemingen is de inhoud van de gevoerde communicatie niet altijd evident. Het is knap als je je - zoals dat heet - professioneel gedraagt en dat je je afsluit van je eigen emoties, maar dat kan maar tijdelijk. Er komt een moment dat ingehouden emoties, energie, verdriet en frustraties los moeten worden gelaten. Dit moet je letterlijk gaan doen, ontspannen, zodat je je batterijen weer oplaadt. Vaak is daar te weinig tijd. Door blijven gaan werkt voor sommigen verslavend, maar zo geraak je vervreemd van jezelf.
Verbindend communiceren met jezelf kan daarbij helpen. Erken eerst dat zelfzorg nodig is. Je voelt misschien spanning in je schouders of stress en je vraagt je af waar dat vandaan komt en wat dat te maken heeft met wat je belangrijk vindt. Als je een gevoel krijgt je eigen waarden niet meer te kunnen realiseren dan laat het verbindend communiceren je van die negatieve spiraal los komen. Stilstaan bij je eigen behoeften en waarden kan een eerste stap zijn naar zelfzorg, doordat je beter begrijpt van waar die frustratie of onrust in je vandaan komt.
Onder collega’s kun je in verbinding blijven door openlijk te uiten wat wel of niet lukt. Je leert elkaar zo te waarderen. Een team werkt zo aan die kwetsbaarheid en wordt misschien wel hechter.
