Hoewel we bij leren bijna automatisch aan formele leervormen zoals een cursus, een congres of een studiedag denken, gebeurt leren meestal tijdens activiteiten die niet expliciet als leren worden bestempeld: in de interactie met collega's, online of eenvoudigweg al doende op de werkvloer. Ontdek in dit hoofdstuk verschillende leervormen die je kan inzetten.
Kies je leervorm zoveel mogelijk in functie van de doelstelling die je wil bereiken. Wees je bewust dat sommige leervormen meer geschikt zijn dan andere om een bepaald doel te bereiken. Ook de grootte en de cultuur van je organisatie spelen een rol. Als je een beperkt budget hebt, kies dan toch voor een vorm van leren die zoveel mogelijk medewerkers leerkansen biedt. Een VTO-beleid kan je hierbij helpen.
Formeel leren
We spreken van formeel leren als het leerproces plaatsvindt in een georganiseerde en gestructureerde omgeving en expliciet als leren worden aangeduid (in termen van doelstellingen, tijd of middelen). Het gaat hier over geplande leeractiviteiten.
Voorbeelden:
- (beroeps)opleidingen
- cursussen
- trainingen
- workshops
- congressen
- studiedagen
- lezingen
- e-learning en social media learning.
Als je kiest voor formeel leren, stelt zich snel de vraag of je als onderneming zelf opleiding gaat geven of of je best uitbesteedt.
Non-formeel leren
Non-formeel leren gebeurt tijdens activiteiten die niet expliciet als leren zijn omschreven maar die wel een belangrijke leercomponent inhouden. Hoewel je niet in een leslokaal gaat zitten, ben je toch aan het leren. Eigenlijk gebeurt het grootste deel van het leren tijdens onze loopbaan op non formele manier.
Non formele vormen van leren zijn zeker evenwaardig aan formele. Soms zijn ze zelfs te verkiezen omdat je meer mensen in je organisatie kan bereiken met een kleiner budget. De transfer van kennis is vaak ook groter.
Door het creëren van de juiste voorwaarden en omgeving kan je dit soort leren bevorderen. Denk maar aan personeelsuitjes, werken met de deur open, invallen voor een collega, gebruik van sociale media op de werkvloer, intervisiesessies…
Helemaal ‘toevallig’ iets leren kan ook. Het leren is dan een neveneffect van een activiteit die een ander doel heeft, zoals je ontspannen, zorg dragen voor iets of iemand of een dringend probleem oplossen. Denk maar aan hoeveel jonge ouders leren tijdens de eerste weken met hun baby. Leren gebeurt dan spontaan en vaak niet bewust.
Er bestaan vele vormen van non-formeel leren, waaronder werkplekleren, mentoring of peter/meterschap, coaching, duoleren, lerende netwerken en ervaringsleren.
