Op de werkvloer kunnen aspecten van armoede voor grote uitdagingen zorgen, zoals steeds wederkerende praktische problemen, wantrouwen, onzekerheid of net overdreven assertiviteit. Hoe herken je een problematiek van armoede? Hoe ga je er best mee om? En welke ondersteuning bestaat er voor jou als werkgever?
Armoede op de werkvloer
Armoede heeft veel gezichten. Er is de buitenkant, waar we spontaan aan denken: het gebrek aan financiële middelen, slechte huisvesting, niet de laatste nieuwe kleren... Maar armoede gaat veel verder. Essentieel is een gebrek aan kansen en keuzes.
Armoede is een netwerk aan structurele uitsluiting dat ervoor zorgt dat iemand niet volwaardig kan participeren aan onze samenleving.
Door de structurele en participatiekloof blijven mensen in armoede verstoken van basisrechten en verliezen ze de greep op hun eigen leven en op de maatschappelijke besluitvorming.
Deze uitsluiting heeft twee belangrijke gevolgen voor het gevoelsleven van mensen in armoede: een enorme drang om erbij te horen en een zwaar gekwetste binnenkant. Dit maakt armoede tot een complexe en gelaagde problematiek die ook op de werkvloer voor problemen kan zorgen.
Hoe herken je een armoedeproblematiek op de werkvloer?
- Loonbeslag, schulden, vragen naar een lening, of andere indicaties van financiële problemen.
- Kortgeschooldheid met een warrige schoolloopbaan, weinig (formele) vakkennis.
- Laaggeletterdheid: slecht kunnen lezen/schrijven, weinig tot geen basisvaardigheden in rekenen, werken met de PC, GSM bedienen etc.
- 12 stielen, 13 ongelukken: veel korte tewerkstellingen in verschillende bedrijven.
- Informele omgangsvormen: direct taalgebruik, het hart op de tong, emotionele manier van communiceren…
- Gedragskenmerken zoals ofwel overdreven onzekerheid, terughoudendheid en wantrouwen, ofwel overdreven assertiviteit, grootspraak en drang zich te bewijzen.
- Weinig kennis van de structuren in onze maatschappij: instanties, brieven, rechten en plichten,…
- Steeds wederkerende praktische problemen rond mobiliteit, kinderopvang, combinatie werk-privé, belwaarde op de GSM, …
- Geregeld kort verzuim: maandag of vrijdagziekte, snipperdagen, …
- Uiterlijke kenmerken van een leven in armoede en/of frequente gezondheidsproblemen.
Herken je meer dan 3 items? Dan is er mogelijk een armoedeprobleem.
Hoe ga je om met armoede op de werkvloer?
We geven je graag enkele tips en aandachtspunten in het omgaan met armoede op de werkvloer:
- Maak afspraken over voorschotten, leningen etc. die voor iedereen gelden.
- Heb aandacht voor, en beperk waar mogelijk werkgerelateerde kosten, denk ook aan de gewoontes rond verjaardagen/speciale gelegenheden.
- Voorzie eventueel tegemoetkomingen voor medewerkers in moeilijke periodes.
- Breng bij loonbeslag onmiddellijk je medewerker op de hoogte. Zo komt hij/zij niet voor verrassingen te staan.
- Bespreek randvoorwaarden (mobiliteit, kinderopvang,…) al grondig tijdens de sollicitaties.
- Zet in op vorming van direct leidinggevenden om knipperlichten te herkennen en leer hen respectvol omgaan met signalen en hulpvragen.
- Bouw aan een goed contact en betrokkenheid met al je medewerkers. Hou het wel professioneel en verwijs tijdig door als er privégerelateerde problemen zijn.
- Maak een beperkte ‘sociale kaart’ op van waar medewerkers met financiële en sociale problemen terecht kunnen voor externe hulp. Zorg dat alle direct leidinggevenden hiervan op de hoogte zijn en stel eventueel folders/documentatie ter beschikking van de direct leidinggevenden en medewerkers. Hier vind je alvast een hulpmiddel om de sociale kaart op te maken.
Coaching- en vormingstrajecten armoede voor werkgevers
Mensen in armoede succesvol tewerkstellen in je organisatie
Er bestaan heel wat initiatieven om mensen in armoede toe te leiden naar werk. Jammer genoeg blijkt deze tewerkstelling vaak niet duurzaam. Als je hierrond aan de slag wil kan terecht bij het Netwerk Tegen Armoede.
Het Netwerk Tegen Armoede biedt je de armoedesensitiviteitsscan. Tijdens de scan wordt aan de hand van gerichte vragen in kaart gebracht hoe je onderneming scoort op 7 topics. Elk van deze topics betreft een belangrijk aspect in de duurzame tewerkstelling van mensen in armoede. De scan vraagt om een tijdsinvestering van 2 à 3u. Rond de tafel zitten bv. de HR-directeur, een leidinggevende, een regioverantwoordelijke, de vertrouwenspersoon,... De resultaten van het gesprek worden door hen verwerkt in een rapport dat toelicht hoe je onderneming op elk van de 7 topics scoort en dus hoe armoedesensitief jouw organisatie is.
Ervaringskennis rond kansarmoede op de werkvloer (voor leden van VIVO)
Ook social-profitorganisaties hebben het moeilijk om kwetsbare doelgroepen te bereiken of om een aanbod te formuleren dat deze doelgroep zelf ervaart als ondersteunend. Vaak lijkt het of er een diepe kloof ligt. Het perspectief van mensen in armoede zelf binnenbrengen kan helpen.
In samenwerking met De Link vzw biedt VIVO voor sociale werkplaatsen een gratis basistraject in 6 workshops. Elke sessie duurt een halve dag. Je medewerkers krijgen inzichten in de leefwereld van mensen in kansarmoede. Samen met De Link vzw zoeken ze wat de organisatie nodig heeft om ervaringskennis te integreren in haar werking.
Meer info over het basistraject via VIVO vind je hier
Vormingsaanbod Bind-Kracht in armoede
Bind-Kracht ondersteunt en versterkt hulpverleners en begeleiders in het krachtgericht werken met mensen in armoede via onderzoek, methodiekontwikkeling, vorming en dialoog.
Bind-Kracht, ingebed in de Karel de Grote Hogeschool, is een samenwerkingsverband tussen academici en praktijklectoren van verschillende instellingen en mensen in armoede.
Het aanbod van Bind-kracht vind je hier
Wens je advies rond het thema armoede op de werkvloer? Laat het ons weten!
