“We willen tonen dat business hand in hand kan gaan met sociale doelstellingen”

De klok slaat vier uur wanneer enkele werknemers van Akoestiekfabriek de laatste hand leggen aan een van hun circulaire akoestische panelen. Ze omhullen een op maat gezaagd paneel met de gevraagde kleur stof. “Hier hangt nog een randje los”, merkt iemand op. Oog voor detail. Dit paneel verbetert binnenkort de geluidskwaliteit in een ruimte ergens in Vlaanderen. 

Kwaliteitsvolle jobcreatie 

Akoestiekfabriek is een sociaal-circulaire onderneming onder de vleugels van moederbedrijf FIX vzw. De meeste werknemers van Akoestiekfabriek komen doorgestroomd uit een traject richting volwaardige arbeidsmarktdeelname bij FIX. 

“FIX bereidt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt voor op voltijds werk, maar we stellen vast dat ze na een traject bij ons vaak in ‘slechte’ jobs belanden. Akoestiekfabriek is ontstaan om die uitstroom op te vangen en de mensen toe te leiden naar een kwaliteitsvolle job. Dat wil zeggen: uitdagend, stimulerend, waarin je je potentieel kan benutten. Met een stabiel contract en goed betaald. We hebben onze eigen barema’s geschreven en de minimumlonen opgetrokken. Mens en resultaat zijn hier evenwaardig”, vertelt directeur Eva De Smedt. 

Business hand in hand met social 

Sinds Eva 13 jaar geleden directeur werd bij FIX groeide de vzw van 40 naar 110 medewerkers. Sinds een paar maanden gaat de uitstroom van FIX ook naar Het Circulaire Klusbedrijf, een tweede spin-off volgens dezelfde principes als Akoestiekfabriek. Alle winst gaat naar de creatie van kwaliteitsvolle jobs. Het Circulaire Klusbedrijf doet herstelwerken bij ondernemingen en onderhoudt gebouwen. 

“Onze twee spin-offs benutten geen enkele subsidie, maar leven volledig van eigen inkomsten”, vertelt Eva. “Dat is een bewuste keuze. Echt vanuit het idee om een andere economie op te bouwen. We willen een inspirerend voorbeeld zijn en tonen dat business hand in hand kan gaan met sociale doelstellingen. En dat zo’n onderneming op zich kan bestaan. We verkopen kwalitatieve producten aan marktconforme prijzen. Ah ja, en mocht het je interesseren: onze producten zijn circulair en met onze winst creëren we kwaliteitsvolle jobs.” 

Bloemen 

Eva’s nominatie voor de prestigieuze prijs van Sustainability Professional Of The Year kwam dan ook niet uit de lucht vallen. FIX viel op als ‘kleine’ sociale onderneming tussen giganten als AS Adventure, AG Insurance, vdk bank en Willemen Groep. “Het is altijd leuk om bloemen te krijgen, maar de nominatie is een erkenning voor heel het team”, blijft Eva bescheiden. “Daarnaast is het een opportuniteit om het verhaal dat we schrijven te delen met de wereld en te tonen: deze manier van ondernemen kàn. Iedereen heeft recht op een kwaliteitsvol leven en werk is daarin een belangrijke hefboom. De werkloosheid in Brussel oplossen is ons hoogste doel." 

"Onze keuze voor circulair overtreft op elk vlak onze verwachtingen: het is winstgevender, kwalitatiever en esthetischer dan we dachten” 

Niet te ver zoeken 

De opstart van Akoestiekfabriek verliep verrassend vlot, vertelt Eva. Innovatie hoeft niet moeilijk te zijn. “Als je onder de vleugels van je organisatie een start-up wil lanceren, moet je het niet te ver gaan zoeken. Om akoestische panelen te maken heb je een schrijnwerkerij nodig, machines, bestelbusjes, materiaal... Dat was allemaal beschikbaar bij FIX. Akoestiekfabriek kon die dus gemakkelijk huren. Zo zetten we stapje voor stapje en moesten we niet meteen ik-weet-niet-hoe-ver springen. Ook wat medewerkers betreft: bij FIX doen ze werkervaring op en ontdekken we hun talenten. Bij Akoestiekfabriek en Het Circulaire Klusbedrijf kennen we onze medewerkers meteen en kunnen ze die talenten optimaal benutten.” 

“Ik beken: voor het circulaire luik hadden we bij aanvang wel wat koudwatervrees: zou het niet lelijk zijn? Duur? Heel veel werk? Moeilijk om kwaliteitsvolle afvalstromen te vinden? Maar ik moet zeggen dat het allemaal veel makkelijker loopt dan verwacht. Onze keuze voor circulair overtreft op elk vlak onze verwachtingen: het is winstgevender, kwalitatiever en esthetischer dan we dachten. En een goede afvalstroom vinden is nog nooit een probleem geweest. We moeten zelfs mensen teleurstellen. Dat we kwaliteitsvolle jobcreatie kunnen combineren met een circulaire activiteit, betekent een dubbele win op vlak van duurzaamheid.” 

Sociaal-commercieel advies 

Het is de volgende stap die Eva slapeloze nachten bezorgt: de scale-up van Akoestiekfabriek. “Jaar na jaar noteren we betere omzetcijfers, dus dat zit op zich goed, maar we voelen dat er meer mogelijk is en zouden graag grondig opschalen. Maar hoe? Dat is voor ons nieuw. Waar moet je de focus leggen? We zouden kunnen kiezen voor verschillende manieren van verkopen, uitbreiden naar meerdere steden, naar het buitenland… Maar je moet keuzes maken, liefst de juiste, en welke zijn dat dan?” 

“Er bestaat best een ruim aanbod aan commerciële opleidingen en trajecten, maar vaak leiden die tot een generalistisch advies. Wat ik mis is een veel meer hands-on aanbod voor ondernemers in onze situatie. Hoe ik dat zie? Een soort mentor of coach met ervaring in start-ups die zich af en toe op mijn stoel zet en zegt: ‘Nu eerst dit, dan dat. Pas op hier, en dit is de grootste prioriteit.’ Ja, het heeft voordelen om dat proces aan den lijve te ondervinden, maar dat gaat me te traag. Ik ben ongeduldig, ambitieus en wil zo snel mogelijk zo veel mogelijk impact maken. Ik wil uitgedaagd worden, blinde vlekken ontdekken, sparren… Iemand die me wijst op onze naïviteit en benoemt waar we commercieel scherper moeten zijn.” 

“Maar: het moet wel iemand zijn met een sociaal hart. Want puur commercieel advies is in onze situatie ook een tang op een varken. Misschien bestaat er wel zo’n aanbod sociaal-commerciële expertise en vind ik het niet, maar ik ben toch al lang aan het zoeken. Ik heb ook al aan keiveel ondernemers gevraagd: mag ik eens een dag schaduwen? Een dag meelopen op jullie sales-afdeling? Waar leggen jullie de accenten? Maar ik krijg of geen reactie, of de reactie: ‘Ik snap het niet, wat ga je zien? Ik denk niet dat het interessant is.’ Maar ik weet zeker dat er nog commerciële principes bestaan die misschien vanzelfsprekend zijn, maar die wij als social profit nog moeten ontdekken.” 

Scheef systeem 

Plots vallen de machines in het atelier stil. Het laatste paneel van de dag is afgewerkt. De medewerkers van Akoestiekfabriek zwaaien Eva gedag. “Ondernemen geeft zo veel voldoening: de wereld voelt als een grote speeltuin, ik heb zelden te weinig energie. Onze missie is pas geslaagd als iedereen zonder diploma een kwaliteitsvolle job heeft en als àlle bedrijven zich ten dienste stellen van de samenleving. Want in ons huidige systeem zit er iets serieus scheef.”