Begin 2023 schiet de Green Deal Duurzame Zorg effectief uit de startblokken. Intussen schrijven en schaven Sofie Desmet en Patrick Bedert van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin naarstig aan de roadmap, of liever: aan de uitnodiging. “We zien de Green Deal inderdaad als een vriendelijke oproep aan iedereen binnen de brede social-profitsector in al zijn verscheidenheid – van onthaalmoeder tot ziekenhuis – om zich te engageren.”
Een visueel aantrekkelijk en hands-on document, met inspirerende tips waarmee je direct aan de slag kan gaan, dat is wat Sofie Desmet voor de Green Deal Duurzame Zorg bijeen pent. De kans dat de social-profitsector het eindresultaat als een ver-van-mijn-bedshow onthaalt, is quasi onbestaande. “Iedereen zal zich wel in één of meerdere aspecten herkennen”, zegt Patrick Bedert. “Dat kan moeilijk anders, want de vier grote hoofdthema’s van de Green Deal komen uit het werkveld zelf. Ze zijn bottom-up komen bovendrijven. Er is een grote consensus over de thema’s en de bijzondere noden waarrond we vooruitgang willen boeken.”
Uit die eensgezindheid en de betrokkenheid van de sector, put de Green Deal meteen zijn grootste kracht. Het is geen kwestie van dwang of duiten. “Niemand is verplicht om deel te nemen, er zijn geen specifieke subsidies aan gekoppeld en het is een inspanningsverbintenis, geen resultaatsverbintenis.”
Vier hoofdthema’s
- Klimaat & Infrastructuur
- Natuur & Gezondheid
- Geneesmiddelen in water
- Materialen & Afval
“Aan de vier thema’s koppelen we nu mogelijke acties die tot een vooruitgang moeten leiden”, zegt Sofie Desmet. “Het eindresultaat wordt een soort menukaart die we eind dit jaar willen voorleggen. Kleine en grote organisaties uit de social-profitsector kunnen daaruit de elementen kiezen waarmee ze op het terrein aan de slag willen gaan in de komende drie, vier jaar, dus op korte termijn. Het precieze aantal staat nog niet vast, maar wellicht vragen we kandidaten om zich voor minimaal twee acties te engageren om te mogen deelnemen. Wat ook kan, is dat ze zelf acties naar voren schuiven die passen onder een van de overkoepelende doelstellingen.”
Hebben grotere organisaties het niet gemakkelijker dan kleinere – of zelfs eenpersoonsorganisaties – om hiervoor tijd en energie vrij te maken?
Sofie Desmet: “Dat is de reden waarom we ervoor zorgen dat er in elk van de vier thema’s ook kleinere actiepunten zijn – laaghangend fruit. De instapdrempel houden we zo laag mogelijk, zodat iedereen stappen kan zetten. Als je bijvoorbeeld het thema afvalstromen in de zorg meteen vertaalt in een actiepunt als circulaire aankoop, dan kan dat door zijn grootte en complexiteit afschrikken. Terwijl je het best ook een actie kan definiëren rond preventie van afval, wat overal kan worden toegepast, in alle kantoren en op alle werkplekken. Het hoeft niet altijd grootschalig te zijn om impact te hebben.”
Patrick Bedert: “De social-profitsector is heel breed en veelkleurig, van onthaalouder tot ziekenhuis. Als je spreekt over infrastructuur, afvalstromen, geneesmiddelen of zorggroen, betekent dat voor elke organisatie iets anders. Maar die diversiteit is net het mooie en dat willen we ook weerspiegelen in het aanbod: zowel die onthaalouder als dat ziekenhuis moet actie kunnen ondernemen. Of die nu groot of klein is: elke stap is er één in de goede richting.”
In veel organisaties is de werkdruk nu al niet van de poes. Waarom zouden ze toch de handschoen moeten opnemen?
Sofie Desmet: “Omdat ze misschien stappen kunnen zetten op een manier waaraan ze nog niet hebben gedacht. Duurzaam management verdient zichzelf altijd wel terug, zeker nu steeds meer werknemers kritisch kijken naar hoe werkgevers invulling geven aan duurzaamheid. Als je de werkomgeving natuurlijk inricht heeft dat niet alleen positieve effecten op klimaat en biodiversiteit, maar ook op de mentale en fysieke gezondheid van patiënten en medewerkers.”
Hoe gaat het van droom naar daad? Hoe helpt de Green Deal de deelnemers om hun engagement om te zetten in tastbare resultaten?
Sofie Desmet: “In essentie is de Green Deal een lerend netwerk, een overkoepelende structuur waarbij de deelnemers van elkaar leren en elkaar inspireren. Daarbij horen ook infosessies en workshops rond de vier thema’s. Deelnemers aan de Green Deal krijgen op die manier toegang tot alle mogelijke informatie en zullen ontdekken welke subsidies ze kunnen benutten voor hun actiepunten, welke projectoproepen er zijn... Wellicht loopt het hele traject over drie à vier jaar. Onze rol als Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin is die van facilitator.”
Het startschot moet nog weerklinken, maar voelen jullie in de voorbereidingen al dat er voldoende enthousiasme is?
Patrick Bedert: “Er is veel interesse vanuit de sector en ook maatschappelijk is er een enorm momentum rond de vier thema’s. De energiecrisis scherpt de aandacht nog verder aan. Ook politiek heeft de Green Deal Duurzame Zorg een groot gewicht: zowel Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) als Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) zijn betrokken partij. Het politieke draagvlak groeit ook, want de link tussen gezondheid, klimaat en natuur wordt steeds meer gelegd. Wie de ambitie heeft om een duurzaam beleid te voeren, kan dat niet los zien van een gezondheids- en welzijnsbeleidbeleid. Ook binnen ons eigen departement verbreedt de blik. Duurzaamheid werd steevast vertaald naar gebouwen en infrastructuur, nu wordt dat steeds meer in relatie met gezondheid gezien. De welzijns- en gezondheidssector heeft niet alleen zelf een grote ecologische voetafdruk, maar wordt steeds meer geconfronteerd met de gevolgen van hittegolven, vervuilde leefomgeving, klimaatopwarming. Ook Verso draagt een flinke steen bij met het event in november, want ons werkveld zijn net die leden.”
Wanneer zal de Green Deal een succes zijn?
Patrick Bedert: “We gaan geen tabellen met KPI’s opstellen om nadien op te volgen en af te vinken. Het kader dat wij aanreiken, moet een dynamiek creëren en leiden tot engagementen en inspanningen. Als we zien dat quasi alle sectoren van klein naar groot betrokken zijn bij de vier thema’s en op hun maat een engagement opnemen, dan is de eerste Green Deal geslaagd.”
Op weg naar de Green Deal Duurzame Zorg
Op 18 november planten we samen met jou het zaadje van de Green Deal die in 2023 zal uitgroeien tot de definitieve Green Deal 'Duurzame zorg en welzijn'. Ben jij nieuwsgierig naar wat dat allemaal inhoudt en betekent, dan is dit event het juiste adres!
