Bij Steunpunt Adoptie uit Gent zit het systemisch denken ingebakken.
Zowel op de werkvloer als bij de begeleiding van adoptiegezinnen kijken directrice Inge Demol en haar team door een systemische bril. “Niemand is alleen maar zijn gedrag. Door oog te hebben voor de context die een individu beïnvloedt, krijg je zicht op waar een initiële reactie vandaan komt.”
“Flexibiliteit is de sleutel, zo lang die in twee richtingen werkt”
“Een ijsberg, daarmee vergelijk ik menselijk gedrag graag vanuit systemisch oogpunt”, zegt Inge Demol. “Wat we zien – gepast of ongepast gedrag – komt altijd voort uit een hele context van systemen die ‘onder water’ zit, waarop je als buitenstaander geen zicht hebt. Alle frustraties, voorgeschiedenis of patronen die aan iemands reactie voorafgaan, zijn eigenlijk niet te zien. Maar door te erkennen dat die invloed hebben, is begrip opbrengen gemakkelijker. We moeten verder durven te kijken dan enkel de façade van iemand.”
Flexibel in twee richtingen
“Iedereen heeft zijn talenten, en daar proberen we binnen Steunpunt Adoptie sterk op in te zetten. Dat is de balans tussen geven en nemen: uitdagingen zullen er altijd zijn, maar we proberen iedereen in te zetten voor taken die niet way out of their comfort zone zijn. Er is altijd wel een collega die enthousiast wordt van een taak waar iemand anders tegenop ziet. Flexibiliteit is de sleutel, zo lang die in twee richtingen werkt.”
“Tegelijk probeer ik mijn eigen blik en die van mijn collega’s zo breed mogelijk te houden. Binnen mijn team stuur ik mijn collega’s aan om te leren uit verschillen. Je kan zo veel leren wanneer je openstaat voor de mening van een ander, ook al is die tegengesteld aan de jouwe. Ons team is redelijk beperkt – het bestaat uit acht personen – dus is het extra belangrijk om iedereen naar waarde te schatten. Iedereen heeft patronen die soms belemmeren in een professionele context, ik natuurlijk ook. Als people manager heb ik de neiging om eerst naar anderen te kijken en dan pas naar mezelf – iets wat ik meeneem uit mijn eigen familiesysteem. Daar ben ik me van bewust, dus probeer ik eraan te werken wanneer dat me verhindert in mijn werk.”
Adoptiegezinnen
Afstand nemen en problemen in hun context bekijken, dat is volgens Inge inherent aan een systemische kijk op leiderschap. Niet alleen binnen haar team, maar ook in de relaties met (potentiële) adoptieouders en -kinderen. “Die manier van denken en kijken is een way of life geworden. Het is inherent aan wie ik ben. Als ik een kwade mail krijg, dan weet ik bijvoorbeeld dat frontaal in de tegenaanval gaan niet de oplossing is voor mij. Ik probeer te zoeken naar de vraag of nood achter de beschuldiging en door die te erkennen, kom ik sneller tot een compromis. Dat is het principe van de ijsberg: een reactie – of het nu van een buitenstaander of een collega is – is altijd maar één aspect van een hele context.”
“Een adoptiekind dat zich lastig gedraagt, is geen lastig kind”
Vanaf het eerste contact tussen potentiële adoptieouders en de organisatie, nodigt Steunpunt Adoptie hen uit om te kijken vanuit het perspectief van het kind. “Adoptiekinderen hebben vaak heel wat emotionele bagage, dragen een rugzakje mee. Daar op de juiste manier mee omgaan, lukt vanuit een systemische kijk: een adoptiekind dat zich lastig gedraagt, is uiteraard geen lastig kind. Het lastige gedrag is een effect van alle invloeden die in zijn of haar context spelen, zoals de voorgeschiedenis, het aantal breuken met zorgfiguren, hoe het kind zich voelt in het adoptiegezin... Het is aan de adoptieouders om daar rekening mee te houden en gepast te reageren. Adoptieouders zijn zelf trouwens ook bepaald door de systemen waarmee ze hun hele leven geconfronteerd zijn. Al die systemen hebben invloed op de relatie tussen adoptieouders en -kinderen. Het is enkel door zicht te krijgen op een brede context, dat je beter kan plaatsen waar bepaald gedrag vandaan komt.”
Wat is systemisch leiderschap? Systemisch coach Liesbeth Denis legt het uit in dit interview.
