SMOG staat voor ‘Spreken Met Ondersteuning van Gebaren’. Het is een soort vereenvoudigde gebarentaal die je kunt gebruiken voor de communicatie met een persoon met een communicatieve beperking. Ellen Wouters, client- en zorgadministrator bij De Poel, was meteen enthousiast en deelt de methodiek nu zo veel mogelijk met haar collega’s.
De Poel is een welzijnsgerichte onderneming in de buurt van het Pajottenland en Brussel waar volwassenen met een beperking vanalles beleven, zorgeloos wonen en samen werken.
Ellen Wouters: “ Het gebarensysteem van SMOG is ontwikkeld uit de Vlaamse Gebarentaal, en is sterk vereenvoudigd. Zo kun je SMOG gemakkelijk leren, zowel aan je cliënten als aan je collega’s. Bovendien gebruik je gebaren bovenop je spraak om je boodschap te verduidelijken. Je vormt eigenlijk SMOG-gebaren bij de belangrijkste woorden. Een beetje zoals mensen van nature al vaak doen. Van de 500 gebaren worden er gemiddeld 100 à 200 courant gebruikt. Bepaalde gebaren worden hergebruikt voor verschillende begrippen, zoals ‘lief’ en ‘braaf’, andere zijn vanzelfsprekend voor de gebruikers zoals eten of drinken.”
Is het moeilijk om SMOG aan te leren bij jullie bewoners?
Ellen Wouters: “Eigenlijk niet. Iedereen kijkt er ook echt naar uit om ons atelier hierrond te volgen. We houden het ook kort: maximaal een uurtje. Zo kan iedereen zijn aandacht erbij houden en kunnen we met behulp van spelletjes SMOG op een leuke manier aanleren.”
Welke effecten merken jullie bij de bewoners?
“In moeilijke situaties helpt SMOG bewoners zichzelf beter uit te drukken, elkaar te begrijpen en een vorm van gesprek op te bouwen. Door het ondersteunen van hun vragen met gebaren en mimiek zoals ‘Ben je boos?’ of ‘Heb je pijn?’, krijgen alle betrokken partijen meer inzichten en antwoorden dan zonder SMOG. Voor bewoners is het uiteraard minder frustrerend dan wanneer ze helemaal niet of verkeerd begrepen worden.”
“Het is wel belangrijk om op maat te werken van wat een bepaalde bewoner kan. Is men kleurenblind, dan toon je gras voor de kleur groen, een barbie is roze, etcetera. Wanneer een bepaald woord veel gebruikt wordt in één van onze huizen en er nog geen SMOG-gebaar voor bestaat, dan kan je dat trouwens aanvragen bij Gezin & Handicap.”
Hoe zorgen jullie ervoor dat zo veel mogelijk personeelsleden SMOG kunnen gebruiken?
“Ik heb het zelf opgepikt van enkele collega’s en ik was daardoor zo geïntrigeerd, dat ik dankzij onze organisatie een externe opleiding ben gaan volgen in Kortrijk. De bedoeling is dat ik via interne vormingen SMOG aanleer aan andere begeleiders van onze verschillende huizen en dat zij het dan op hun beurt doorgeven aan de collega’s ter plekke. Dit proces werd jammer genoeg onderbroken door corona, maar is nu terug opgepikt.”
“We gaan SMOG ook integreren in onze opleidingen en we ontwikkelen de komende maanden nog spelmateriaal, een map met beelden en gebaren, symbolen,… waar de collega’s op kunnen terugvallen. Het is trouwens ook heel nuttig om te gebruiken bij het aanleren van een nieuwe taal, bijvoorbeeld voor de communicatie met anderstalige collega’s.”
Ben je nieuwsgierig geworden naar SMOG? Neem dan hier een kijkje