Er zijn talloze definities van wat competenties zijn. Ze hebben gemeenschappelijk dat competenties een geheel van kennis, vaardigheden en attitudes zijn.
Competentie = kennis + vaardigheid + attitude
Het is de combinatie van kennen, kunnen en willen die iemand in staat stelt om vanuit zijn functie bij te dragen tot het realiseren van de missie van de organisatie.
Competenties worden altijd gedefinieerd in relatie tot uit te voeren taken. De noden van de organisatie vormen daarbij het uitgangspunt.
Iemand spreekt vloeiend Spaans? Indrukwekkend, maar niet noodzakelijk relevant als hij boekhouder is. Maar is hij een crack met cijfers? Dan is dat wel een meerwaarde voor zijn functie. Het is dan een competentie.
Wat is kennis?
Kennis is het geheel aan feiten, theoretische modellen, concepten en inzichten die iemand ter beschikking heeft.
- Kennis verwijst naar wat iemand ‘weet’. Het kan hierbij gaan om zowel theoretische als praktische kennis. Bijvoorbeeld : iemand 'kent de chronische ziektebeelden' of 'kent de gevaren van niet steriel werken'.
- In vergelijking met vaardigheden en attitudes, is kennis over het algemeen het meest eenvoudig te ontwikkelen. Kennis verwerven kan op veel verschillende manieren: via training, zelfstudie, e-learning, werkplekleren, enz.
- Vaak loopt het verwerven van kennis samen met het verwerven van vaardigheden. De bedoeling is immers dat je wat je weet ook in de praktijk brengt.
Wat zijn vaardigheden?
Vaardigheid betekent het in staat zijn tot het omzetten van kennis in de praktijk en het verrichten van bepaalde handelingen.
- Vaardigheden zijn te ontwikkelen door middel van training, herhaaldelijke oefening en routine.
- Bij vaardigheden gaat om het correct uitvoeren van bepaalde (technische) handelingen en het in de praktijk brengen van de kennis die men verworven heeft.
Wat zijn attitudes?
Je attitude of houding bepaalt het willen en/of kunnen laten zien van bepaald gedrag.
- Dit wordt grotendeels bepaald door je normen, waarden, motivatie en persoonlijke drijfveren.
- Houding is moeilijk ontwikkelbaar omdat ze zo verweven is met onze identiteit en zich niet op een bewust niveau afspeelt.
Voorbeelden van attitudes zijn: leerbereidheid, zin voor initiatief, positieve ingesteldheid, doorzettingsvermogen, flexibel zijn, samenwerken, besluitvaardigheid.
Bij training of andere vormen van leren is het belangrijk om rekening te houden met eventueel belemmerende overtuigingen zoals ‘ik ga dat toch nooit kunnen’, ‘ik mag geen fouten maken’,... Het vinden van helpende overtuigingen is een hefboom om blokkades te doorbreken en mensen in hun kracht te zetten. Leren is niet alleen een kwestie van willen of niet willen. Ook motivatie, intelligentie, talent en het al dan niet krijgen van kansen spelen een rol.
Aan de slag?
Neem een kijkje op www.competentindesocialprofit.be. Deze website werd ontwikkeld door onze partner VIVO om competentiemanagement in socialprofitorganisaties te ondersteunen.
