In hun boek ‘Switch. Veranderen als verandering moeilijk is’ geven Chip en Dan Heath een eenvoudig model om uit te leggen wat er komt kijken bij een gedragsverandering en hoe je mensen kan motiveren om te veranderen.
Ze gaan ervan uit dat verandering een patroon volgt en onderscheiden drie essentiële ‘actoren’ in gedragsverandering:
-
- onze ratio of ons rationele willen – ‘we willen allemaal graag slank zijn’
- onze emotie – ‘we hebben zo’n zin in een stuk appeltaart'
- de omgeving – ‘staat er appeltaart voor onze neus of gewoon appels?’
De ratio noemen ze de berijder, de emotie de olifant en de omgeving het pad. Om een gedragsverandering te doen slagen, is het volgens hen nodig om op de drie fronten te werken.
1. Stuur de berijder aan
- Vind de lichtpuntjes en bouw verder op wat al werkt: onze ratio verliest zich in analyse van wat niet goed gaat. Grijp in en focus bewust op waar er al oplossingen zijn voor het probleem (dit is ook het uitgangspunt van het waarderend onderzoek). Bij dit principe hoort ook dat de oplossing vaak veel eenvoudiger en kleiner is dan het probleem.
- Schrijf de cruciale acties voor: zeg heel concreet wat mensen anders moeten doen. Helderheid vermindert weerstand. Zoek naar kleine acties.
- Wijs naar de eindbestemming: formuleer een zo duidelijk mogelijk positief doel dat mensen aantrekkelijk vinden.
2. Motiveer de olifant
- Vind het gevoel: spreek mensen aan op iets dat hen (persoonlijk) raakt.
- Verklein de verandering: deel de verandering op in kleine stappen en geef enkel de eerste kleine stap, niet het volledige veranderplan. Geef mensen de indruk dat ze al onderweg zijn naar het doel, niet dat ze van nul moeten starten.
- Laat je mensen groeien: benadruk of creëer een aantrekkelijke nieuwe identiteit die mensen voor zichzelf willen aannemen.
3. Effen het pad
- Pas de omgeving aan: omgeving is belangrijker dan we denken. Een voorbeeld: als we willen vermageren, is het beter dat er geen koekjes in de kast zitten.
- Cultiveer gewoontes: verander concrete zaken die je telkens herhaalt (bijvoorbeeld rechtstaand vergaderen tegen rugklachten), gebruik een checklist.
- Verzamel de troepen: gedrag is besmettelijk. Verander samen, niet alleen.
- Houd de switch in beweging: waardeer elke positieve verandering, hoe klein ook.
Dit model verzamelt heel wat wijsheid die we in de literatuur keer op keer terugvinden.
