Een waarderend onderzoek is de eerste stap in een geslaagd veranderingstraject. Deze 5 principes zetten jou op weg.
‘Verandering stuit altijd op weerstand’. Het is waarschijnlijk één van de vaakst gebruikte managementclichés. Maar… verandering kan ook een positief proces zijn.
De techniek van het ‘waarderend onderzoek’ (Appreciative Inquiry) vertrekt vanuit de sterktes om een gedeelde en gewenste toekomst waar te maken. In elke organisatie zijn er dingen die nu al goed werken. Onderzoek deze sterke punten, versterk ze en bouw erop verder. Want denken in kansen en mogelijkheden is efficiënter en motiverender dan problemen oplossen.
Waarderend onderzoek = vijf principes
Als je deze vijf principes respecteert, leidt jouw waarderend onderzoek tot resultaat:
1. Sociaal-constructionistisch principe -> werk in groep aan verandering
Jouw organisatie is net zoals de bredere samenleving een web van relaties. Daarin bouwen wij onze werkelijkheid met woorden: door samen te praten creëren we een gemeenschappelijk beeld van de realiteit. De specifieke woorden bepalen de kwaliteit van onze communicatie, samenwerking en uitwisseling. Ze bepalen hoe we groeien en ontwikkelen.
2. Poëtisch principe -> verhalen scheppen samenhang
Een relevante anekdote is concreet, beeldend en herkenbaar. Jouw verhaal zit vol met actie. En de achterliggende betekenis verbindt. Deel de juiste verhalen en vergroot de samenhang tussen je medewerkers. Door concrete ervaringen en meningen te delen tijdens een waarderend onderzoek, creëer je begrip en wisselwerking tussen mensen.
3. Simultaniteitsprincipe -> alle vragen geven richting
Stel de juiste vragen om de aandacht van alle betrokkenen te richten en te onderzoeken waar de slimste verandering schuilgaat. Richt jouw vragen op wat je wil zien gebeuren en niet op wat er misgaat. Een vraag stimuleert beweging tijdens een waarderend onderzoek: het helpt om iets vanuit een frisse blik te bekijken.
4. Anticiperend principe -> de toekomst trekt ons vooruit
In het hier en nu leiden positieve beelden tot positieve acties. Maar onze verwachting over de toekomst bepaalt nog veel meer hoe we handelen. Daarom is het zo belangrijk om in een waarderend onderzoek een gedetailleerd, aantrekkelijk en gedeeld toekomstbeeld te vormen over de verandering. Met heldere informatie over alle veranderingsaspecten kijk je de verandering zelfverzekerd tegemoet.
5. Positiviteitsprincipe -> bekijk het vanuit de zonnige kant
Streef je naar groei en ontwikkeling? Zorg dan voor positieve emoties tijdens een waarderend onderzoek. Die zijn volgens de positieve psychologie essentieel. Want ze creëren energie, aangevuld met fysieke en niet-tastbare drijfveren. Denk bijvoorbeeld aan verbondenheid en plezier. Die zijn noodzakelijk om de verandering vorm te geven en vol te houden.
Collectief waarderend onderzoek = draagvlak
Het waarderend onderzoek is een techniek die toelaat om iedereen te betrekken bij een verandertraject. De sleutel tot succes?
- Laat grote groepen stakeholders oplossingen formuleren en de richting bepalen
- Maximaliseer het draagvlak door elke stap in het verandertraject als groep aan te pakken
- Geef iedereen daarin een gelijke stem, van de financieel directeur tot de dame van het onderhoud.
Meer weten over waarderend onderzoek?
> Haal inspiratie uit de cases over het waarderend onderzoek bij Boskat en 't Optimistje.
> Lees het document 'Alles wat aandacht krijgt groeit' onderaan dit artikel.