Het eerste werkprogramma van de nieuwe Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen toont dat deze commissie vastberaden is om de werken aan een ‘Sociaal Europa’ van de vorige commissie verder te zetten.
Tegen een maatschappelijke context van digitalisering, een veranderende demografie en klimaatperikelen lanceerde de commissie-Juncker de Europese pijler van Sociale Rechten, een belangrijke verwezenlijking van Eurocommissaris Marianne Thyssen. De nieuwe commissie wil dit nu ook in de praktijk brengen. Ze presenteerde eerder al een roadmap en een openbare consultatie over hoe die Pijler nu moet omgezet worden in concrete acties. Dit voorbereidend werk moet dan begin 2021 resulteren in een actieplan.
Daarnaast zijn er ook al een paar concrete initiatieven voorgesteld voor dit jaar.
Een eerlijk minimumloon voor werknemers
De Commissie vindt dat alle werknemers in Europa een redelijk minimumloon moeten hebben dat een fatsoenlijk leven mogelijk maakt. Dit betekent niet dat voor elke werknemer in de EU hetzelfde minimumloon moet worden vastgesteld. Minimumlonen moeten worden vastgesteld volgens nationale tradities, via collectieve overeenkomsten of wettelijke bepalingen. De Commissie lanceert nu een eerste fase van raadpleging onder sociale partners over hoe een billijk minimumloon voor werknemers in de Unie kan worden gewaarborgd.
Een Europese strategie voor gendergelijkheid en bindende transparantiemaatregelen
In het eerste kwartaal van 2020 zal de Commissie een nieuwe Europese strategie voor gendergelijkheid voorstellen om de loonkloof tussen mannen en vrouwen te dichten. De Commissie wil onder meer werk maken van bindende maatregelen rond loontransparantie en de pensioenkloof. Ze wil daarmee de toegang van vrouwen tot de arbeidsmarkt bevorderen en het aantal vrouwen in hogere functies in bedrijven en organisaties verhogen.
Een bijgewerkte vaardighedenagenda voor Europa
Om vaardigheden, inzetbaarheid en menselijk kapitaal centraal te stellen, zal de Commissie de vaardighedenagenda voor Europa in het eerste kwartaal van 2020 bijwerken, inclusief een voorstel voor een aanbeveling voor een Europese beroepsopleiding (VET).
Europese Onderwijsruimte
In het derde kwartaal van 2020 zal de Commissie de doelstellingen van de Europese onderwijsruimte verder ontwikkelen en een nieuw kader voor samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding met de lidstaten voorststellen. De focus ligt hierbij op het waarborgen dat jongeren ten minste het hoger secundair onderwijs voltooien en voldoende basisvaardigheden bezitten.
Een bijgewerkte jongerengarantie
Om de strijd tegen de jeugdwerkloosheid op te voeren, zal de Commissie in het tweede kwartaal van 2020 haar voorstellen presenteren ter versterking van de jongerengarantie, die nu al 3,5 miljoen jongeren helpt om een opleiding te volgen of werk te vinden.
Een top over platformwerk en een Digital Services Act
In het tweede semester van 2020 hoopt de Commissie een nieuwe Digital Services Act te kunnen presenteren om de aansprakelijkheids- en veiligheidsregels voor digitale platforms, diensten en producten zoals Uber of Deliveroo te verbeteren. Tegelijkertijd zal de Commissie ook een top organiseren over dit soort platformwerk om prangende kwesties zoals de arbeidsstatus, arbeidsomstandigheden, toegang tot sociale bescherming, toegang tot collectieve vertegenwoordiging en onderhandelingen en grensoverschrijdende aspecten van platformwerk te bespreken.
Groenboek over veroudering en een demografierapport
Om de huidige situatie in kaart te brengen, zal de Commissie in het eerste kwartaal van 2020 een rapport presenteren over de impact van demografische veranderingen. Het rapport zal vervolgens worden gevolgd door een groenboek over veroudering in het vierde kwartaal van 2020 om een debat op gang te brengen over effecten van veroudering op de lange termijn, met name op de zorg en pensioenen, en op de manier waarop actief ouder worden kan worden bevorderd.
Europees actieplan tegen kanker
In februari 2020 zal de Commissie een Europees debat lanceren om in het vierde kwartaal van het jaar een ambitieus Europaplan om kanker te bestrijden te kunnen lanceren.
Strategie voor personen met een handicap
De Commissie zal in 2021 een versterkte strategie voor personen met een handicap presenteren. Het voorstel zal voortbouwen op de resultaten van de lopende evaluatie van de Europese strategie voor gehandicapten 2010-2020.
Europese werkloosheidsherverzekering
Om veerkrachtig te zijn, moet het sociale contract worden geworteld in sterke solidariteit. Europa moet meer doen om diegenen te helpen die hun baan verliezen vanwege externe gebeurtenissen en hun re-integratie op de arbeidsmarkt bevorderen. De Commissie zal een Europees stelsel voor herverzekering van werkloosheidsuitkeringen voorstellen om burgers te beschermen en de druk op de overheidsfinanciën tijdens externe schokken te verminderen. Zo'n herverzekeringssysteem zou bijvoorbeeld niet rechtstreeks uitkeringen storten aan getroffen EU-burgers maar indirect kunnen bijspringen via de lidstaten.
Dit komt er dus aan in 2020. Daarnaast wordt in 2021 ook een actieplan voor sociale ondernemingen verwacht. Het blijft dus - zoals steeds - de moeite om een blik op Europa te (blijven) werpen.
Dit artikel is een gastbijdrage van Maarten Libeer van VLEVA. Je kan hem contacteren via maarten.libeer@vleva.eu.
