“Een foto met je sterktes en je zwaktes”

“Een foto met je sterktes en je zwaktes”

Professor Jurgen Willems ontwikkelde de tool goedbestuur.be en analyseerde bijna 3.000 vragenlijsten.

Op goedbestuur.be kunnen organisaties zelf hun bestuur evalueren, erover reflecteren en bijsturen waar nodig. Bijna 3.000 bestuurders en leidinggevenden van meer dan 550 organisaties gebruikten het instrument de voorbije jaren. Professor Jurgen Willems, die de tool ontwikkelde voor de Koning Boudewijnstichting, bundelde de belangrijkste bevindingen in een rapport.

Jurgen Willems is vandaag professor Public Management & Governance aan de University of Economics and Business in Wenen. De tool goedbestuur.be kreeg voorzichtig vorm tijdens zijn doctoraat aan de VUB en werd nadien in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting, Verso en UNIPSO verder verfijnd.

Voor Willems waren een paar elementen belangrijk bij het ontwikkelen van goedbestuur.be. “Het moest om te beginnen echt een tool voor en door de sector zijn. We merkten dat sociale ondernemingen in hun terechte drang om te professionaliseren expertise uit de privésector wilden binnenhalen. Ze betaalden dan dure consultants die dachten dat ze best practices uit privébedrijven gewoon konden kopiëren. Zo werkt het niet. De doelstellingen van een sociale onderneming of een non-profitorganisatie zijn niet die van een multinational. Die eigenheid moet je absoluut respecteren. Je kan een sociale onderneming niet volgens dezelfde criteria evalueren als een technologische start-up.”

“Het tweede belangrijke aspect is dat goedbestuur.be voor élke organisatie nuttig moet zijn. Of het nu een grote, internationaal vertakte ngo is of een kleine vzw met twee medewerkers. Ik denk dat we daar ook in geslaagd. Uit mijn analyse blijkt trouwens dat de eigenheid van een organisatie veel sterker meespeelt in de bestuurskwaliteit dan de grootte van een organisatie of de sector waarin ze actief is. Er zijn grote verschillen tussen organisaties, maar niet tussen sectoren.”

Geen kant-en-klare plannen

Willems benadrukt dat organisaties geen kant-en-klare plannen en strategieën mogen verwachten van goedbestuur.be. “Het instrument is een vertrekpunt, geen eindpunt. Organisaties krijgen feedback en ze worden gebenchmarkt tegenover andere vergelijkbare organisaties. Dat is uniek. Daarna is het aan hen om de resultaten te interpreteren, erover te reflecteren, en te kijken waar en hoe ze beter kunnen doen. Het is een tool om aan zelfevaluatie te doen. Je krijgt een foto van jouw organisatie, die blootlegt waar volgens de verschillende bestuurders en leidinggevenden de sterktes en zwaktes zitten. De foto maakt het gemakkelijker om een concreet actieplan op te maken.”

De manager als Superman of Supervrouw

Goedbestuur.be werd in 2016 gelanceerd. Willems analyseerde nu de data uit de vragenlijsten die 2.930 bestuurders en leidinggevenden van 554 verschillende organisaties invulden. Hij kwam tot een paar opvallende bevindingen.

“De leidinggevenden in managementfuncties schatten goed bestuur consistent lager in dan de leden van de raad van bestuur. Sociaal ondernemerschap en (interne) autonomie schatten ze dan weer significant hoger in. Dat hangt samen met de sterke positie van de manager in sociale ondernemingen. De raad van bestuur moet het management controleren en evalueren, maar het is daarvoor vaak afhankelijk van de informatie die het van datzelfde management krijgt.”

“Een gevolg van die centrale rol van managers is dat uit de vragenlijsten duidelijk blijkt dat ze vandaag een soort van Superman of Supervrouw moeten zijn. Op de vraag welke bestuurscompetenties ze moeten bezitten, zijn zowel de managers zelf als de bestuurders het grotendeels eens dat ze alle competenties moeten hebben. Die verwachting is niet alleen onrealistisch, ze trekt ook de verhoudingen tussen de directie en de raad van bestuur scheef.”

In zijn rapport voor de Koning Boudewijnstichting pleit Willems dan ook voor initiatieven om de bestuurscompetenties bij de leden van de raad van bestuur verder te ontwikkelen en te versterken. “Een raad van bestuur heeft drie functies: de stakeholders vertegenwoordigen, het management controleren en evalueren, en extra resources binnenbrengen die de organisaties nog niet heeft. De focus ligt nog vaak op dat eerste aspect, de raad van bestuur is vaak een weerspiegeling van de doelgroep van een organisatie. Bestuurders die uit andere werelden en sectoren komen, kunnen nieuwe competenties, nieuwe ervaringen en nieuwe netwerken meebrengen.”

Doe zelf de test op goedbestuur.be!

Lees ook

Europa verplicht rapporteren van duurzaamheid

Europa verplicht rapporteren van duurzaamheid

In november '22 hebben het Europees Parlement en de Europese Raad de Richtlijn voor duurzaamheidsrapportage voor grote ondernemingen, de Corporate Sustainability Reportin…

Waar moet je op letten bij het formuleren van duurzaamheidsdoelstellingen?

Waar moet je op letten bij het formuleren van duurzaamheidsdoelstellingen?

De Agenda 2030 biedt een holistisch doelstellingenkader voor verduurzaming aan.

Subsidieregister gelanceerd

Subsidieregister gelanceerd

De Vlaamse overheid lanceerde in september een nieuwe tool dat een overzicht biedt van alle subsidies die de Vlaamse overheid toekent.

De Winning ziet haar duurzaamheidsverslaggeving beloond!

De Winning ziet haar duurzaamheidsverslaggeving beloond!

Sociale onderneming De Winning heeft de prijs voor meest impactvolle duurzaamheidsverslag van 2022 uit de brand gesleept.