Weerstand bij verandering: fases van rouwverwerking

Weerstand bij verandering: fases van rouwverwerking

Hoe gaan mensen om met ingrijpende gebeurtenissen en ervaring van verlies? Elizabeth Kubler Ross onderzocht dit voor zware verlieservaringen zoals de dood van een geliefd persoon of een ongeneeslijke ziekte krijgen. Ze onderscheidt vijf fases in elke rouwverwerking.

Rouwproces 768px.jpg

Bron: basisinkomen.nu

Een verandering in je organisatie of werkcontext waar je niet zelf voor hebt gekozen, brengt ook rouw met zich mee. Ook dan is er immers sprake van verlies, al kan de ervaring daarvan verschillen van individu tot individu. Voorbeelden zijn een fusie, een overname, afslanking, het nieuwe werken (plots geen bureau meer hebben).  Daarom wordt het model ook vaak gebruikt in het duiden van weerstand bij organisatieverandering.

Beschrijving

Wat kan je doen?  

Fase 0: de schok

Mensen zijn letterlijk verstijfd door de aankondiging.

Mensen wat tijd gunnen. Je boodschap zo helder mogelijk brengen.

Fase 1: ontkenning

Als er slecht nieuws komt, reageren mensen vaak eerst met ongeloof: ‘dat kan niet, dit overkomt mij niet’. Dit is een afweermechanisme om tot zichzelf te komen.

Zorgen dat de boodschap aanwezig is en blijft en er meteen zaken veranderen.

Fase 2: woede

Als je de verandering niet langer kan ontkennen, ontstaan meestal gevoelens van woede, jaloezie en wrok, die op anderen en de omgeving worden geprojecteerd.

Ga niet in op beschuldigingen of conflictzoekend gedrag. Blijf rustig en bij je punt.

Fase 3: onderhandelen

In deze fase proberen mensen op allerlei manieren onder de werkelijkheid uit te komen. Onderhandelingen over werkafspraken en beloftes kunnen moeizaam lopen.

Laat je niet ‘ompraten’. Luister goed en vraag door naar de wensen en verlangens die onder de vragen zitten. 

Fase 4: Depressie

De persoon beseft stilaan dat de situatie onomkeerbaar is en voelt zich soms machteloos en onbegrepen. Zich terugtrekken is een van de mogelijke reacties, en vaak zijn er gevoelens van verdriet.

Geef ruimte. Zorg voor de eerste positieve resultaten en communiceer hier uitgebreid over.

Fase 5: Aanvaarding

De persoon aanvaardt stilaan de situatie, begint mee te denken over hoe het verder moet.

Bevestig en neem de ideeën die ontstaan op, ga ermee aan de slag, ondersteun mensen in de veranderingen die ze zelf aangaan.

Hoe pas je dit toe?

Een eerste stap is beseffen dat rouw een onderdeel is van elk veranderproces. Voor sommigen meer dan voor anderen.

Niet iedereen doorloopt alle fases. Mensen kunnen in een fase blijven hangen of teruggaan naar een vorige fase. We kunnen emoties uit twee of meerdere fases tegelijk ervaren.

Mensen vinden het vaak geruststellend om te identificeren in welke fase(s) ze zich bevinden en te kijken naar de weg die ze al afgelegd hebben.

Als leidinggevende of begeleider van de verandering kan je dit bespreekbaar maken en in de verschillende fases de juiste ondersteuning bieden. Of gewoon rustig blijven wanneer dat het beste is.

Je kan medewerkers ook handvatten bieden om zelf actiever in het proces te staan:

  • Vraag naar het waarom van veranderingen
  • Laat je horen: durf je bedenkingen en vragen te formuleren
  • Neem deel aan overleg, mogelijkheden tot inspraak...
  • Kijk ook eens naar de weg die al afgelegd is en wees trots
  • Je mag fouten maken

Opgelet

Niet iedereen doorloopt alle fases. Mensen kunnen in een fase blijven hangen of teruggaan naar een vorige fase. We kunnen emoties uit twee of meerdere fases tegelijk ervaren.

Achteraf is gebleken dat de fases niet altijd in deze volgorde voorkomen en het model dus niet volledig wetenschappelijk onderbouwd is. Toch blijft woorden krijgen voor wat je voelt en wat je kan doormaken en best wel/niet doet, belangrijk en geeft het model houvast in woelige tijden.

Mensen vinden het vaak geruststellend om te identificeren in welke fase(s) ze zich bevinden en te kijken naar de weg die ze al afgelegd hebben.

Lees ook

“We worden vaak verliefd op onze klanten”

“We worden vaak verliefd op onze klanten”

Het is een woord dat veel sociale ondernemingen angst inboezemt: consultancy. Toch kan een frisse externe blik vaak een meerwaarde betekenen, zeker op domeinen waar socia…

Een communicatieplan opstellen

Een communicatieplan opstellen

De kern van een communicatieplan wordt meestal gevormd door een opsomming van de in te zetten middelen. Daarbij gaat het zowel om de bestaande communicatiemiddelen als om…

De edelsteentjes van een communicatieplan

De edelsteentjes van een communicatieplan

Edelsteentjes en groeibriljantjes. Misschien een vreemde titel voor een artikel over (crisis)communicatie, maar het is een verwijzing naar de kleine successen die je best…

7 tips voor de communicatie in je verandertraject

7 tips voor de communicatie in je verandertraject

Communiceren is een essentieel onderdeel van elk veranderproces. Het doel is mensen informeren, ondersteunen en betrekken, soms zelfs hun verbondenheid met de organisatie…